جنگل‌های هیرکانی (خزری) به صورت یک نوار باریک که طول این نوار 800کیلومتر و عرض آن بین 20 تا 70 کیلومتر است از آستارا تا گلی‌داغی استان گلستان ادامه دارد. از نظر فلور گیاهی این جنگل‌ها جزء جنگل‌های غنی دنیا محسوب می‌شوند.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)،گونه‌هایی از درختان انجیلی، بلند مازو، لرگ، سفید پلت و لیلکی، راش، ممرز، بلوط، شمشاد، گیلاس وحشی، بارانک، گردو، نمدار، سرخدار و... در جنگل‌های هیرکانی می‌رویند. همچنین گونه‌های سوزنی برگ نظیر سرخدار و زربین در این بافت جنگلی به صورت پراکنده مشاهده می‌شوند. به گفته کارشناسان 120 گونه...

جنگل‌های هیرکانی که از آستارا در شمال غرب کشور تا گلی‌داغی در استان گلستان ادامه دارند جزء معدود رویشگاه‌هایی هستند که از یخچال‌های اواخر دوره سوم و اوایل دوره چهارم زمین‌شناسی جان سالم به در برده و از این جهت حکم ذخیره‌گاه جهانی را دارند. اما این جنگل‌های ارزشمند با ویلاسازی، جاده‌سازی و چرای دام در حال نابودی و حتی گونه‌هایی از درختان آن در حال انقراض هستند. 

مسعود اشرفی‌پور، عضو شورای جنگل، مراتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها با بیان اینکه بیش از پنج دهه است که جنگلداری در ایران به صورت علمی و فنی اجرا می‌شود، می‌گوید: «در طول سالیان گذشته آسیب‌های اجتماعی- اقتصادی زیادی به جنگل‌های کشور به‌ویژه جنگل‌های شمال وارد شد که از آن جمله می‌توان به فعالیت 30 هزار واحد دامی و سکونت 74 هزار خانوار روستانشین اشاره کرد که به عرصه‌های جنگلی لطمات جبران‌ناپذیری وارد کردند، به‌طوری که در بسیاری از نقاط، جنگل‌ها دچار کچلی شده و دیگر توده‌های جنگلی در آنجا دیده نمی‌شود.»

او در ادامه دیگر تهدیدات جنگل‌های هیرکانی را قاچاق چوب و همین‌طور توسعه کمی شهرها، شهرک‌ها و روستاها می‌داند که بخش‌های گسترده‌ای از مناطق جلگه‌ای جنگل‌های شمال را از بین برده‌اند اما تاکید می‌کند که تعلیف دام بیشترین تخریب جنگل را در پی دارد. «اصلا نمی‌توان تصور کرد که هم جنگلداری علمی در جنگل‌ها شکل گیرد و هم دام‌ها در عرصه‌های جنگلی حضور داشته باشند. دام‌ها بیشترین آسیب را به عرصه‌های منابع طبیعی و مرتعی وارد می‌آورند و باعث از بین رفتن زادآوری طبیعی درختان می‌شوند.»

او به مصوبه سال 1380 هیات دولت مبنی‌بر صیانت از جنگل‌های کشور اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «در سال 1382 این مصوبه به برنامه راهبردی تبدیل شد و کارکردهای اکوسیستمی جنگل‌های شمال در آن مدنظر قرار گرفت و حتی به تولید و بهره‌برداری از چوب نیز در آن اشاره شده بود. به‌طور کلی طرح‌های جامع چندمنظوره‌ای بود که در کنار طرح‌های جنگلداری قبلی قرار گرفت.» اشرفی‌پور فعالیت‌های ترویجی، ارتقای فرهنگ بومی و معیشت مردم، ایجاد شرکت‌های تعاونی برای بهره‌برداران از جنگل‌ها را از مدیریت‌های چندمنظوره این طرح با هدف کاهش بهره‌برداری از چوب و ارتقای کارکردهای حفاظت از جنگل‌های شمال عنوان کرد.  

به گفته عضو شورای جنگل، مراتع و آبخیزداری سازمان جنگل‌ها مصوبه دیگری با عنوان «پایش و مدیریت جنگل‌های کشور» در تاریخ 16 دی‌ماه 1392 توسط هیات دولت به تصویب رسید که در ادامه برنامه صیانت از جنگل‌های شمال کشور، جامع‌نگر و چندمنظوره در نظر گرفته شده و هدف از آن ارتقای مشارکت مردم در مدیریت عرصه‌های منابع طبیعی و مدیریت پایدار است.

اشرفی‌پور می‌گوید: «همین‌طور در راستای پروژه مدیریت پایدار جنگل مجمع جنگل سازمان ملل متحد باید برنامه ملی جنگل نیز با همکاری صاحب‌نظران داخلی و کارشناسان مستقل تدوین شود تا در دستور کار سازمان جنگل‌ها قرار گیرد و در آن اقتصاد، ‌محیط‌زیست و توسعه پایدار در جنگل‌ها مدنظر قرار گیرد.»

از دیگر مضرات تخریب جنگل‌ها سیل‌هایی است که اخیرا در شمال کشور شدت گرفته است. این را علی خلدبرین، کارشناس منابع طبیعی و آبخیزداری می‌گوید و اضافه می‌کند: «سیل‌های اخیر شمال ناشی از تغییر اقلیم و از بین رفتن پوشش گیاهی است.»

همچنین او عواملی را که سبب نابودی جنگل‌های شمال شده ویلاسازی و قطع درختان عنوان می‌کند و می‌گوید: «جنگل‌ها را نابود کردند تا به توسعه برسند اما طبق برآوردها تنها چند روز در سال از ویلاهایی که به جای درخت‌ها ساخته شده استفاده می‌شود.»

به گفته این کارشناس حدود 80 سال پیش وسعت جنگل‌های جلگه‌ای و کوهپایه‌ای حدود 2/3 میلیون هکتار بود که توسعه شهرها و کشاورزی باعث از بین رفتن بیش از یک‌سوم آن شد. «زمین‌خواری سبب بورس زمین در شمال شد و به این ترتیب قیمت زمین زیاد و علاقه به از بین بردن درختان افزون شد.»