پنجاه سال پس از تصویب "اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) " در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸، حامیان حقوق حیوانات دهم دسامبر ۱۹۹۸ را برای اولین بار به عنوان "روز جهانی حقوق حیوانات" اعلام کردند.

به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA) به نقل از ایسنا، هر روز از گوشه و کنار جهان، اخبار، تصاویر و ویدئوهایی از خشونت علیه حیوانات و مرگ‌ آنها را می‌بینیم و اختصاص یک روز در جهان به حیوانات و تاکید بر حفظ حقوق آنها می‌تواند فرصت مغتنمی برای کاهش فشارها به دیگر زیستمندان این کره خاکی باشد.

تمام موجودات زنده برای داشتن زندگی طبیعی محق هستند و مسلما برای این زندگی از حقوقی بهره‌مند هستند که باید در قبال آنها انجام شود.

در کنار انسان‌ها که این زمین را خانه اصلی خود می‌دانند، زیستمندان دیگری زندگی می‌کنند که عموما حقوق آنها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما امروز ۱۰ دسامبر مقارن با دهم آذرماه مختص حقوق آنهاست.

یک رفتارشناس حیوانات در گفت‌وگو با ایسنا، به تشریح حقوق حیوانات پرداخت و گفت: به لحاظ اخلاقی و از بُعد انسانی حیوانات برای زیست خود در این کره خاکی حقوقی دارند که باید توسط جامعه انسانی مورد توجه قرار گیرد، اما دین مبین اسلام نیز در مهربانی با حیوانات و برخورد درست با این موجودات زنده نیز تاکیدات فراوانی دارد که نمی‌توان از آن چشم پوشید.

دکتر سید نادر صادقی‌راد با اشاره به برخی آیات و روایات در خصوص برخورد با حیوانات بیان کرد: اگر حیوانی تشنه در معرض مرگ باشد و آب به اندازه‌ای نیست که انسان هم حیوان را سیراب را کند و هم وضو بگیرد، حکم فقهی می‌گوید در برخی موارد باید حیوان را سیراب کرده و به جای وضو تیمم کرد و اینجاست که جایگاه توجه به حقوق حیوانات در دین اسلام کاملا نمایش داده می‌شود.

وی افزود: در رام کردن حیوانات باید اصولی مورد توجه قرار گیرد و از رفتارهای خشن پرهیز کرد، حتی برای ذبح حیوانات نباید این عمل در مقابل حیوان دیگر انجام گیرد و بی توجهی به این موارد در واقع مصادیقی از نقض حقوق حیوانات است که باید مورد توجه قرار گیرد.

صادقی‌راد با اشاره به نوع برخورد با حیوانات اهلی تاکید کرد: رعایت حال حیوانات اهلی بسیار مهم است. متاسفانه نگهداری از حیوانات در منازل رایج شده است، مردم نیز از این اقدام، نیت بدی ندارند و حتی برای ارتباط حیوان با کودکان منعی نیست و این ارتباط می‌تواند برای کودکان تاثیرگذار باشد، اما این نگهداری در واقع یک تیغ دولبه است چراکه ممکن است به محض دلزده شدن فرد، حیوان به حال خود رها شود.

وی با بیان اینکه دوست داشته شدن برای حیوان بسیار مهم است و در واقع کسی باید حیوان را نگهداری کند که به معنای واقعی شرایط لازم را داشته و به حیوان علاقه داشته باشد، گفت: حیواناتی چون سگ و گربه و پرندگان بسیار زود با انسان خو می‌گیرند و با جدا شدن سریع آسیب می‌بینند، پس در واقع نگهداری درست از حیوانات مصداقی از رعایت حقوق حیوانات است و نباید بواسطه علایق آنی و گذرا حیوان اهلی را دچار آسیب کرد.

این رفتارشناس حیوانات اضافه کرد: در نگهداری حیوانات، خوراک اهمیت بالایی دارد، به عنوان مثال نباید تعویض ظرف آب یک پرنده مورد بی‌توجهی قرار گیرد، نگهداری پرندگان در قفس در واقع نقض حقوق حیوان است و این در خصوص اکثر حیوانات صدق می‌کند و در صورت نگهداری آنها در قفس نیز نباید خوراک، نگهداری و سلامت آنها با بی توجهی مواجه شود، حتی در دین اسلام نیز بر تیمار حیوان بیمار تاکید بسیار شده است.

وی با اشاره به مواردی از حیوان‌آزاری بیان کرد: متاسفانه در مواردی شاهد حیوان‌آزاری هستیم، خوشبختانه به دلیل وجود آموزه‌های دینی در ایران این موارد به ندرت به چشم می‌خورد و مردم نگاه مهربانانه‌ای نسبت به حیوانات دارند و در موارد وقوع این فجایع نیز قضات از احکام بازدارنده و فرهنگی استفاده می‌کنند که جای بسی خرسندی دارد.

صادقی‌راد درخصوص برخورد با حیوانات وحشی نیز تصریح کرد: در مواردی شاهد ترویج فرهنگ نگهداری حیوانات وحشی مانند سمندر در منازل هستیم و در واقع، انواع سمندرهای کمیاب به دلیل زیبایی ظاهرشان وارد منازل شده‌اند و علاوه بر تضییع حق حیات آنها در جویبارها و رودخانه‌های زلال لرستان، در آکواریوم نگهداری می‌شوند، که اینکار می‌تواند حتی زمینه انقراض این گونه را رقم بزند.

وی با بیان اینکه ورود برخی از گونه‌های خارجی و غیربومی به کشور مانند راکون که پس از فروپاشی شوروی وارد کشور شد و نگهداری آنها در اماکن نادرست می‌تواند مصداق ورود گونه مهاجم به کشور باشد و اکوسیستم را بهم بزند و در کنار آن حیوان را از زیستگاه اصلی خود دور کند، گفت: برخی حیوانات برای تامین غذای بشر پرورش داده می‌شوند، اما برخی برای تجارت پوست پرورش می‌یابند که خوشبختانه این امر در ایران رایج نشده است، گاهی برای استفاده از پوست و افزایش سطح آن، حیوان به شدت تغذیه می‌شود و گاهی در مواردی مانند استفاده از جگر غاز چربی بالایی به حیوان داده می‌شود که ظرف چندماه اندازه جگر حیوان ۵ تا ۶ برابر بیشتر می‌شود و در واقع غاز دچار خفگی می‌شود که این امر نقض عیان حقوق حیوان است.

صادقی‌راد استفاده از حیوانات برای علوم آزمایشگاهی را امری اجتناب‌ناپذیر دانست و افزود: استفاده از حیوانات برای تحقیقات یا سرم‌سازی باید کمترین آسیب را برای آنها به همراه داشته باشد و انسان باید به وظیفه شرعی، عرفی و فردی خود دقت داشته باشد چراکه توجه به این موارد قطعا مانع آسیب می‌شود.

وی اضافه کرد: گاهی در سطح شهر در عرضه ماهی قزل‌آلا شاهد ضربه به سر ماهی‌ هستیم و مشاهده می شود که با وجود آنکه ماهی هنوز جان دارد شکم آن را خالی کرده و به مشتری تحویل می‌دهند. درست است که این حیوان برای خوراک مردم پرورش داده می‌شود، اما به هرحال به عنوان یک زیستمند و موجودی جاندار، حقوقی دارد و از طرفی دیدن این صحنه بد توسط یک کودک اثرات منفی بسیاری بر او دارد پس در هر اقدامی باید اصول لازم مدنظر قرار گیرد، همچنین نگهداری ماهی قرمز نیز باید همراه با اصول باشد، برای تعویض آب ماهی نباید به یکباره شیر آب را باز کرد چون قطعا می‌میرد و مرگ او در قالب عدم رعایت حقوقش توسط انسان رقم می‌خورد.

این رفتارشناس حیوانات بهترین کار در برخورد با حیوانات وحشی را این چنین بیان کرد: بهترین کار این است که کاری به کار حیوانات وحشی نداشته باشیم، گاهی با اموری چون نذر طبیعت برخورد می‌کنیم که در قالب آن، افراد اقدام به تغذیه دستی حیوانات می‌کنند درحالی که غذا دهی به آنها باید طبق اصولی انجام شود، این غذا دهی باعث می‌شود که تعداد حیوانات در محیط‌های شهری به صورت ناخواسته افزایش یابد از طرفی ریختن غذا در کنار جاده باعث می شود که حیوانات به سمت جاده بیایند و در این شرایط آسیب‌هایی حیات حیوان را تهدید می‌کند.

صادقی‌راد گرفتن حقابه حیوانات، آلودگی آب، تخریب زیستگاه‌ها با ساختمان‌سازی و شهرسازی را از عوامل تضییع حقوق حیوانات دانست و گفت: حیوانات آفریده‌های خداوند هستند، حس دارند و باید با آنها مهربان بود. امید است همواره صخره‌ها از کَل و بز، تپه‌ماهورها از قوچ و میش، دشت‌ها از آهو، تالاب‌ها و آسمان از پرنده و دریاچه‌ها از آبزیان مملو باشند و محیط زیستی سالم داشته باشیم.

باید همزیستی انسان و حیوانات را به رسمیت شناخت تا بتوان حقوق این زیستمندان را به جا آورد و به حق حیات آنها احترام گذاشت.

همانگونه که خشونت و آزار هیچ انسانی در هیچ نقطه‌ای از جهان پذیرفتنی نیست، مسلما خشونت علیه حیوانات را نمی‌توان پذیرفت، حیوانات حق حیات و آزادی دارند و نمی‌توان این حق را با هر عنوان و بهانه‌ای از آنها سلب کرد، حتی برای نگهداری آنها باید به شایستگی این عمل را به جا آورد و این حقوق باید به درستی در جامعه انسانی تسری یابد تا هیچگاه شاهد تضییع حقوق آنها یا آزار حیوانات نباشیم.

انتهای پیام