از روزگاران قدیم، بزرگان کشور ما معتقد بودند کشور ما روی کمربند خشکسالی قرار دارد، اینکه رییس سازمان حفاظت محیط زیست این مساله را اعلام کرده، اتفاق جدیدی نیست، کوروش کبیر هم در ٢٥٠٠ سال پیش اعلام کرده بود خداوند این سرزمین را از دشمن، دروغ و خشکسالی حفظ کند.
به گزارش سایت خبری محیط زیست ایران (IENA)، اسماعیل کهرم استاد دانشگاه نوشت: تقسیم بندی مصرف آب در کشور ما به اینگونه است که نود و دو تا سه درصد آب مصرفی ما برای کشاورزی است،
٣ تا ٤ درصد آب به بخش صنعت تعلق دارد، چون ما کشور صنعتی نیستیم. ٢تا ٣ درصد هم آب شرب است. با این تفاسیر، حتی اگر در آب صنعتی و شرب صرفه جویی کنیم، تاثیری ندارد، باید بتوانیم در آب کشاورزی صرفه جویی کنیم. اما چطور می شود این کار را کرد.

ما سالانه ٤٢٠ میلیارد متر مکعب آب به صورت نزولات آسمانی مانند برف، باران و تگرگ دریافت می کنیم. ما فکر می کردیم که از این مقدار حدود ١٢٠ میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال است، اخیرا متوجه شدیم در اثر ساختن سدها، سالی ٣٠ میلیارد متر مکعب تبخیر داریم.

آب جاری رودخانه تبخیر ندارد، اگر هم داشته باشد خیلی کم است. اما وقتی پشتش دریاچه تشکیل شد، تبخیر زیاد می شود. کل مصرف آب ما در حال حاضر در ایران ٩٠ میلیارد متر مکعب است، یعنی چیزی کمتر از یک چهارم آبی که می ریزد، مورد بهره برداری قرار می گیرد و این نشان می دهد مدیریت ما اینقدر خراب است. اما اگر بخواهیم به راستی در آب مدیریت کنیم، باید مصرف آب کشاورزی مان را تقلیل دهیم. این قولی بود که دولت یازدهم در احیای دریاچه ارومیه داد.

دولت گفت ما در حوزه دریاچه ارومیه ٤٠ درصد از آب مصرفی کشاورزی را کم می کنیم و به دریاچه ارومیه اختصاص می دهیم. این قولی بود که داده شد ولی هنوز عملی نشده. بنده در سفری که به امریکا داشتم، تابلوهای بزرگ صرفه جویی مصرف آب در شهری چون لس آنجلس را دیدم، شهری در جوار اقیانوس آرام با وجود آب شیرین کن های فراوان، آب کم آورده و از مردم خواسته در مصرف صرفه جویی کنند. در پروازی که بین شهرهای امریکا داشتم، از بالاکه می دیدم، تمام مزارع به صورت دایره وار بود، وقتی به این مزارع سرکشی کردم، دیدم یک موتور مرکزی وسط مزرعه گذاشته اند که با بازوی متحرک می گردد و آب را به صورت بارانی به مزرعه یی در حد ٥٠ هکتار می رساند.

این راه می تواند در کشور ما هم مورد استفاده قرار گیرد. یکی از راه های دیگری که دولت برای کم کردن ٤٠ درصد آب مصرفی داشت، آبیاری قطره یی بود. اینکه لوله کشی می کنیم وپای هر درخت یک سوراخ در لوله ایجاد می کنند که چکه چکه آب به درخت برسد. روش های دیگری چون مه پاش هم داریم که مشابه همین روش امریکاست. البته همه اینها هزینه دارد، باید کیلومترها لوله کشی شود، لوله ها هم بعد از چند سال در آفتاب، سرما و گرما پوسیده می شوند.

اما در مصرف آب صرفه جویی به شکل کلان می شود. تنها در آن صورت است که ما می توانیم آب مورد نیاز برای احیای دریاچه ارومیه را داشته باشیم. ایران روی کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است. ما یک سوم معدل جهان بارندگی دریافت می کنیم. جهان ٨٥٠ میلی متر به طور متوسط بارندگی دریافت می کند، بعضی اوقات هم این مقدار به ٢٠٠٠ میلی متر می رسد. اما در کشور ما کمتر از ٢٥٠ میلی متر باران دریافت می کنیم و این یعنی کمتر از یک سوم جهانی.

ما یک ترسالی داریم و یک خشکسالی. در سال های خشکسالی که گرفتارش هستیم، ٢٥٠ میلی متر بارش داریم، این عدد گاهی تا ١٦٠ میلی متر هم کاهش می یابد. نقاطی در کویر داریم که در طول سال، یک میلی متر هم دریافت نمی کنند و نقاطی در شمال هم هست که بالاتر از ٨٠٠ و ٩٠٠ میلی متر بارش دریافت می کنند. یکی از کارشناسان گفته بود باید برای سال  ١٦٠ میلیمتری مان برنامه ریزی کنیم، نه سال ٢٥٠ میلیمتری. سال ٢٥٠ میلی متری نیاز به مدیریت ندارد، باید همیشه منتظر سال ١٦٠ میلیمتری باشیم.

اما در خصوص آب مصرفی یا شرب، در چنین وضعیت خشکسالی، روزی می رسد که در تهران شیرآب را باز می کنیم و آبی نمی بینیم. در آن صورت نیاز به منابع عظیم آب تصفیه شده داریم. شاید یکی از کشورهای منحصر به فرد جهان باشیم که با آب شرب، اتوموبیل می شوییم و ایوان جارو می کنیم. البته تلاشی در این زمینه شده، آب فضای سبز در تهران را لوله کشی جدا گانه کردند. این لوله ها در ساعت های معینی در روز، آب تصفیه نشده به در خانه ها می رساند که به درد فضای سبز می خورد، می توان با آن باغچه ها را آبیاری کرد، اما پیشنهاد من این است که هزینه لوله کشی داخل خانه برعهده خود صاحبخانه باشد. اگر خواستم حوض خانه را پر کنم از آن آب استفاده کنم و اگر خواستم پخت و پز کنم، از آب تصفیه شده استفاده کنم.

مدیریت مصرف آب بر دو قسم است، یک مرحله آن به عهده دولت است، بهبود وضع کشاورزی یا بهبود آب صنعتی که ما کاری برایش نمی توانیم بکنیم. اما قسمت دیگر مربوط به ما، مردم است که می توانیم صرفه جویی کنیم و این نیاز به فرهنگ سازی دارد. از آنجایی که دولتمردان ما همه حقیقت را به مردم نگفته اند، مردم باورشان ندارند. وقتی می گویند سدها خالی است، باور نمی کنند. به آقای چیت چیان، وزیر نیرو گفتم با هلی کوپتر بروید بالای سد، از بالابه مردم نشان بدهید تا باورشان شود.